TITAN: Sabmarini iliyoua mabilionea watano

  TITAN Sabmarini iliyoua mabilionea watano .Muundo wake wahisiwa kuwa chanzo cha kufumuka, hakikufuata mfumo .Inaelezwa kilishindwa k...

 

TITAN

Sabmarini iliyoua mabilionea watano

.Muundo wake wahisiwa kuwa chanzo cha kufumuka, hakikufuata mfumo

.Inaelezwa kilishindwa kuhimili mgandamizo bahari ya Atlantiki

.Walikuwa wanaenda kuzuru TITANIC walipofia matajiri wengine 1912

 

Na Rahel Pallangyo

ILIKUWA ni safari ya kwenda kwenye mabaki ya meli iliyozama kwa kasi mwaka 1912, safari iliyotarajiwa kutumia kutumia saa 10 ndani ya sabmarini  (nyambizi) Titan, iliyotengenezwa mahususi kwa ajili ya mbizi za kina kirefu.

Titan (iliyojulikana kama Cyclops 2 hadi 2018)  ni chombo cha pili cha kupiga mbizi kilichoundwa na  OceanGate,  kinachomilikiwa na kampuni binafsi na kikiwa na uwezo uliokusudiwa wa kufika mita 4,000 (futi 13,000).

Kikiwa ni chombo cha kwanza cha chini cha maji kilichokamilishwa kikiwa kimejengwa na titanium na nyenzo zenye mchanganyiko wa nyuzinyuzi za kaboni zikipitishiwa metali zote muhimu kwa ajili ya kuhifadhi maisha ya binadamu.

Lakini pamoja na  tajiri yake kuamini kwamba kazi ya kihandishi imefanyika vyema, wapo wataalamu waliowahi kutumia chombo hicho wanasema kilikuwa na shida na hawakushangazwa na  kufumuka kwake kulikotokana na kubanwa na uzito mkubwa wa maji.

Ni kazi kubwa kuamini na itachukua muda watu kupata majwabu sahihi nini kilitokea katika nyambizi hiyo, lakini kauli za watu zinaonesha kwamba kulikuwa na ukiukwaji wa taratibu za kiuhandisi.

"Unakumbukwa kwa sheria unazovunja," anasema mmiliki na mmoja wa watu waliokufa,  Stockton Rush akimnukuu Jenerali wa Marekani Douglas MacArthur kuhusu nini amekifanya kuwa na Titan.

"Nimevunja sheria kadhaa," anasema kuhusu Titan. "Nadhani nimezivunja kwa mantiki lakini kuna uhandisi mzuri nyuma yangu uliowezesha chombo kujengwa na kuwa salama." anasema Rush akizungumza na waandishi wa habari mwaka 2017 lakini Juni 18, 2023, OceanGate ilipoteza mawasiliano na Titan wakati wa kupiga mbizi kwa mara ya kwanza mwaka huo kuelekea  kwenye meli ya Titanic.

Stockton Rush III  alizaliwa California mwaka 1962 katika familia ambayo ilitengeneza utajiri wake kutokana na mafuta na meli anapenda sana kuvumbua na katika pilikapilika hizo amekufa.

Kwa kuwa Titan ilikuwa inapoteza mawasiliano mara nyingi wakati wa majaribio ya awali wa upigaji mbizi wa kitalii, OceanGate haikutahadharisha mamlaka kuhusu kadhia hiyo hadi saa nyingi zilipopita bila chombo hicho kuibuka.

 Juni 22, 2023 jeshi la Marekani linaloshughulika na ulinzi wa pwani ya taifa hilo walipotoa taarifa kuhusu kishindo cha kufumuka kwa chombo chini ya bahari  nabaadaye kupata baki la chombo hicho kikiwa katika omo la meli ya Titanic ambayo ndiyo ilikuwa inatembelewa.

Titanic iliyozama mwaka 1912 imeteka fikira za umma, kwani idadi ya abiria na aina zao ambao wengi walikuwa ni matajiri wa Ulaya waliotaka kuinjoi baharini na kufika Marekani walikufa.

Kipindi hicho Titanic ilikuwa moja ya meli kubwa na tajiri zaidi ulimwenguni. kama waliokufa wakati huo ni amatajiri pia waliokufa safari hii ndani ya Titan nao walikuwa matajiri akiwemo aliyebuni na  kutengeneza chombo chenyewe.

Titanic ilijengwa kwa kuhakikisha kwamba haiwezi kuzama, kutokana na mfululizo kihandisi ulioweka umadhubuti kiasi cha kufanywa kama upinde unaovutika.

Pamoja na umahiri kwa kihandisi siku nne baada ya kuondoka bandarini 1912 meli hiyo ilikwaa jabali la barafu ikakatika na kuza katika kipindi cha saa tatu tu, hapakuwepo na muda wa kutosha kuokoa watu katika majira ambapo bahari ilikuwa baridi zaidi.

Ni moja ya misiba mikubwa ya dunia ya sasa. Ilizama muda huo lakini mabaki yake yalikuja kuonekana mwaka wa 1985 ikiwa imeachana kivipande kwa umbali wa kutosha.

Ikiwa inapatikana 41°43′57′′ Kaskazini  na 49°56′49′′ magharibi hapa ndipo Titan yenye watu watano wote matajiri walipokuwa wamepanga kuzuru kiasi cha futi 13,000 sawa na mita 2000 kutoka usawa wa bahari, kiasi cha takriban maili 400 za baharini (kilomita 740) kutoka Newfoundland, Canada.

Tunaambiwa vipande hivi viwili kuu omo  na tezi  yaani gubeti na shetri kwa maneno mengine na  hawa watalii sehemu ya mabaki ya sabmarin yalionekana katika omo.

Katika historia tunaambiwa kwamba omo la Titanic lilijikita katika usawawa sakafu ya bahari saa nane na dakika 29 usiku. Lakini shetri inaelezwa ilijikita chini dakika 27 baadaye ikishuka kutoka usawa wa bahari kwa kasi ya maili nne kwa saa.

Vipande hivi viwili vikiwa chini  katika sakafu ya bahari ikiwa ni futi takribani 13,000 vimejitenga kwa futi 2000 vikielekea pande tofauti.

Inaonekana Titan ikiwa na abiria wake watano inaonekana ilikaribia kufika kunakokusudiwa yaani kiasi cha maili 2.4  kwenye sakafu ya Bahari ya Atlantic kabla ya kuzidiwa na kufumuka.

Bahari ya Atlantic ambayio ipo Kaskazini na Kusini mwa Marekani kwa upoande wa Magharibi huku Ulaya na Afrika kwa upande wa mashariki inaungana na bahari ya Arctic kw aupande wa kaskazini na kusini bahari ya Southern. Wanasayansi wanagawa bahari ya Atlantic mara mbili yaani beseni la Kaskazini kama North Atlantic na beseni la kusini kama South Atlantic.

Watalii hawa sio tu walikuwa wanakumbana na hali isiyo kawaida kwa bahari kuu hii ya pili kwa ukubwa duniani ambhayo hutengeneza mustakabali wa hali za hewa tofauti na upigaji wa vimbunga visivyokuwa vya kawaida eneo hilo lenye pia pomboo na kasa wa baharini.

Bahari hii yenye zaidi ya maili za mraba milioni 41 ndio nyumbani kwa mabaki ya meli kubwa duniani nyakati hizo ya Titanic baada ya kusakwa kwa miaka kadhaa Septemb 1, 1985 ikiwa imejitukliza katika futi 13,000 umbali wa mali za baharini 400  sawa na kilometa 740  kutoka Newfoundland, Canada. Mbaaki haya ambayo omo  ipo kwingine na shetri kwingine ipo katika eneo la 41°43′57′′ kaskazini na 49°56′49′′ magharibi.

Kiukweli baada ya kubainikwa Titanic imekaa eneo gani, watu walianza kuwania kiutalii na pia kuitumia na mwaka 1997 James Cameron alitengeneza filamu ya  Titanic.

Kampuni ya OceanGate Inc.  inayomilikuwa na wamarekani mmoja ikiwa katika eneo la Everett, Washington, ndilo limetengeneza nyambizi zinazotumika katika sekta ya utalii, viwanda, utafiti na uvumbuzi. Kampuni hii ilianzishwa na watu wawili Stockton Rush na Guillermo Söhnlein mwaka 2009

Walipoanza walinunua nyambizi mbili na baadaye kuunda za kwao Cyclops 1  na 2 ambayo waliibatiza Titan.  Mwaka 2021, OceanGate walianza kufanya biashara ya utalii kuwapeleka watu kwenye mabaki ya Titanic kwa lengo la utalii. Mwaka jana, 2022, bei ya mtalii mmoja katika safari ya OceanGate kuelekea mabaki ya Titanic ilikuwa ni dola za Marekani 250,000 sawa na  Sh 601,000,000 kwa mtu mmoja.

Juni 18, 2023 Titan iliua  watu watano waliokuwa wakielekea ikwenye mabaki ya Titanic akiwemo mmoja wa wamiliki Rush. Timu ya waokoaji ya kimataifa ilibaini mabaki Juni 22, 2023 karibu kabisa na  omo la Titanic.

Nani ni Stockton Rush

Stockton Rush anasema katika maihsa yake alipenda sana kukabili changamoto za anga za juu na akiwa bado kijana miaka 18 alishakuwa na leseni ya urubani.

Akiwa mkubwa alihamisha hamu zake hizo ikiwamo kuwa mtu wa kwanza kwenda Mars na kujikita katika utafiti wa bahari. Rush alitengeneza utajii mkubwa baada ya kuwekeza urithi wake katika kampuni za teknolojia ya kihandisi na kuamua kunua sabmarini.

Katika hekaheka hizo alibaini kwamba kusonga mbele kwa kuwa kulikuwa nasabmarini 100 tu zinaozmilikuwa na watu binafsi. Aliamua kutengeneza  ya kwake wenyewe. Mwaka 2006 alitengeneza Kittredge K-350 ambayo aliibatiza Suds.

Uzoefu wa Rush na utafiti aliokuwa anaufanya alibaini kwamba kuna biashara kubwa ambayo jamii bado kuishughulikia nayo utalii wa baharini kwa kutumia nyambizi.

Akajikita katika kuangalia sheria na taratibu kisha tamaa ya kutalii kwenye sakafu ya bahari, akabini akianzisha biashara hiyo hatakuwa na shaka , inalipa.

Kwa kutumia vyombo vyake mwaka 1986 alianzisha utalii wa sakafu ya bahari kwa kutumia sabmarini kupitia kampuni yake ya Atlantis Adventures ambapo watalii walipelekwa katika kisiwa cha Grand Cayman . Mwaka 2003, zaidi ya watu milioni 2  walifanya utalii huo wa chini ya bahari lakini eneo salama ambapo alijipatia dola za Marekani milioni 150  sawa na Sh 360,600,000,000.

Mwaka 2009-2013 Stockton Rush alifanya maendeleo makubwa katika biashara hizo ikiwamo ya kuanzisha OceanGate akiwa na Guillermo Söhnlein huko Seattle mwaka 2009.

Kwa mujibu wa Söhnlein,kampuni hiyo ilianzihwa kwa lengo la kuanzisha nyambizi zinazoweza kubeba watu watano za kutosha ili kukodisha kwa watu na kampuni binafsi.

Mwaka  2023 aliiambia Sky News kwamba  wanatengeneza nyambizi kwa ajili ya kufungua mipaka ya utalii katika sakafu ya bahari kwa binadamu wote.

Kampuni hiyo nyambizi yake ya kwanza ilikuwa Antipodes, iliyokuwa imetumika na ilikuwa na uwezo wa abiria watano .

Kati ya mwaka 2010 na 2013 kampuni hiyo iliwezesha upigaji mbizi 130 wakitumia Antipodes.

Kampuni hiyo iliendesha shughuli hizo kwa kusafirisha watafiti, kukodisha na kusafirisha watalii waliowaita wanasayansi wakazi.

Söhnlein alikadiria kwamba mwaka 2012  abiria wato walilipa kati ya Dola za Marekani 7,500 na dola 40,000  kwa kila mwanasayansi huyo ikitegemewa aina ya safari.

OceanGate ilitengeneza nyambizi yake Cyclops, ambayo waliita Cyclops 1 na kati ya mwaka 2016-2023 walifanya maendeleo makubwa japo mmoja wa waanzilishi alijitoa na kubakiza hisa chache.

Mwaka  2019 OceanGate ilianza kujipanga kutengeneza Cyclops 3 na Cyclops 4 lengo likiwa ni kuweza kufika  mita 6,000  ( sawa na futi 20,000) na mwaka 2021 OceanGate ilifanya jaribio lake la kwanza la kuelekea katika mabaki ya meli ya Titanic ndani ya Titan.

Kifo cha  Rush huenda kikabadili mwelekeo wa kampuni lakini tayari kuna shaka na jambo lenyewe.

Kuna sababu ya mgandamizo

Titan  unaweza kusema pasi shaka ilifumuliwa na mgandamizo wa maji ambapo kwa kiingereza unaitwa "catastrophic implosion"

na kumuua Stockton Rush III ambaye kimsingi ni mwanaanga wa anga za juu na rubani  akiwa amefanyakazi na Shirika la Utafiti wa Anga za juu (NASA).

 Rush akiwa na mfanyakazi mwingine mwaka 2021 wakati wa majira ya kiangazi walifika katika mabaki ya Titanic.

James Cameron  amemshutumu mwanzilishi wa chombo hicho kwa kuangalia zaidikibinafsi na kutioweka mmbele usalama.

David Pogue, mwandishi wa CBS a,baye alikwenda katika safari ya 2021 na Rush anasema  Titan haikuwa imetengenezwa na chuma cha kawaida bali na malighafi ambazo hazijajaribiwa kuhimili mgandamizo wa maji.

Rob McCallum,m,vumbizi ambaye pia alikuwa mshauri OceanGate, aliwahi kumweleza Rush aachane na kubadilisha msingi wa kawaida wa uumbaji wa nyambizi na kuwa na urahisi inapogusa  kwenye kina cha Titanic.

Katika email kwa Rush, Machi 2018, McCallum alisema: "Unataka kutumia teknolojia isiyo ya kiwango katika sehemu yenye changamoto sana ya mgandamizo. Kadiri ninavyothamini  suala la ujasiriamali na uvumbuzi, kitendo chako kinaweza kuweka tasnia nzima matatani.

"Kupeleka chombo  chini katika kina cha mita 4,000 katikati ya Atlantiki sio mchezo hapo si mahali unapoweza kukata kona."

 Rush, hakujibu vyema alisema kwamba amechoshwa nna watu wanaozuia uvumbuzi kwa hoja ya kuangalia usalama kwanza.

Usalama ulikuwa "kuhusu utamaduni, sio makaratasi", alisema. Alizungumza juu ya kuhitaji "muundo wa busara, majaribio ya kina, na idhini ya washiriki", lakini akasema kipande cha karatasi hakikuhakikishia usalama wa sehemu ndogo.

Miezi kadhaa iliyopita mmoja wa wafanyakazi wa zamani wa OceanGate ,David Lochridge alisema kwamba kuna vitu vibngi ambavyo vilionekana kuwa tishio kwa usalama wa nyambizi hiyo.

Mwaka 2018, Jamii ya Marine Technology Society  aliiandikia OceanGate ikituhumu madai yasiyokuwa na ukweli ya usalama wa nyambizi hiyo.

Mgandamizi mkubwa unaamini kwamba ulisababisha chombo hicho kuvunjika vipande vipande na kusababisha maafa kwa Ofisa Mtendaji Mkuu wa OceanGate CEO Stockton Rush, 61;veterani wa Kikosi cha maji cha Ufaransa Paul-Henri (PH) Nargeolet, 77; bilionea kwa Kiingereza Hamish Harding, 58; Mfanyabiashara wa Pakistan Shahzada Dawood, 41;  na mtoto wake mwenye umri wa miaka 19 Suleman.

Kufumuka kwa sabmarini hiyo kumeelezwa kuwa kumetokana napresha ya ndani kuwa ndogo zaidi kuliko mgandamizo wa nje

Wakati chombo aina ya nyambizi kinaingia chini baharini kinachofanyia ni kuwa presha ya ndani ni kubwa zaidi kuliko mazingira, au maji yaliyopo nje ya chombo.

Inaaminika kwambaTitan ilizidiwa na kiasi cha mgandamizi unaofikia pauni 5,500 na 6,000 kwa inchi moja ya mraba. Huu ni mgandamizi mkubwa kwani ukilinganisha na shinikizo la angahewa kwenye usawa wa bahari la pauni 14.7 kwa kila inchi ya mraba.

Ingawa bado haijafahamika ni nini  hasa kilitokea na kusababisha Titan kuharibika, kuna uwezekano kuwa kuna kitu kilisababisha kuvuja kwa mgandamizo wa ndani na hivyo kutoa nguvu kubwa kwa mgandamizo wa ndani.

Roderick Smith, profesa wa uhandisi katika Chuo cha Imperial London, anasema kwamba uwezekano huo ulitokana na "kushindwa kwa shinikizo la ndani eneo la omo " lakini hii haitajulikna  mpaka mabaki yote yawe yamekusanywa na kuangaliwa sababu.

Hata hivyo Smith anasema kwamba jinsi mfumo huo ulivyokuwa kutakuwa na shida kubwa kuweza kumaizi sababu.

 Kiukweli anasema Smith ili chombo kiweze kuwa salama katika kina kirefu kinahitaji kuwa na  umbo ambalo huruhusu kustahimili shinikizo sawa kwa pande zote.

Aileen Maria Marty, mwanamaji wa jeshi la Marekani mstaafu anasema kwamba mgandamizo hufumua chombo katika sekunde nchache sana.

"Jambo lote hutukia hata kabla ya watu walio ndani hata kugundua kuwa kuna shida."

 Dk Dale Molé anaamini kwamba tukio lillitokea haraka kiasi ya kwamba hata abiria wenyewe hawakujua nini kimewapiga.

mwisho

Makala haya yaliytolewa kwa mara ya kwanza na HABARILEO