HEBU leo tufanye mjadala wa namna gani majibu hayo ya serikali bungeni yanaweza kuashiria kuwa Tanzania huenda imechelewa kuwa makini zaid...
HEBU leo tufanye mjadala wa namna gani majibu hayo ya serikali bungeni yanaweza kuashiria kuwa Tanzania huenda imechelewa kuwa makini zaidi kwenye hifadhi ya mazingira. tutazungumza huku tukizingatia pia hatua zinazochukuliwa sasa.
Majibu ya serikali kupitia Naibu Waziri Ofisi ya Makamu wa Rais (Muungano na Mazingira), Mhe. Khamis Hamza Khamis, bungeni kuhusu Mamlaka ya Hifadhi na Usimamizi wa Mazingira (NEMC) yanaibua maswali kadhaa ambayo yanaweza kutumika kujadili kama nchi imekuwa makini vya kutosha, au imechelewa, katika eneo hili muhimu.
Hoja Zinazoweza Kuashiria Kuchelewa/Kutokuwa Makini Mapema vya Kutosha ni pamoja na NEMC Kutokuwa Mamlaka Kamili Hadi Sasa.
Taarifa kwamba mchakato wa kulipa NEMC hadhi ya "Mamlaka" (NEMA) bado upo katika hatua mbalimbali za utekelezaji na ndio umekwishaanza licha ya kuwa ndio utakaoipa nguvu ya kisheria na uwezo wa kimapato wa kusimamia majukumu yake ipasavyo, inaweza kuashiria kuwa nchi imechukua muda mrefu kufikia uamuzi na utekelezaji wa kuimarisha chombo chake kikuu cha usimamizi wa mazingira.
Kama NEMC imekuwa ikikosa nguvu za kisheria na uwezo wa kimapato uliotosha, huenda ndio sababu za majanga mengi yanayoambatana na udhaifu katika utekelezaji wa sera na sheria za mazingira kwa muda sasa.
Naibu Waziri alikiri kuwa NEMC imekuwa ikikabiliwa na changamoto mbalimbali, hususani za kibajeti, zinazoathiri utekelezaji wa majukumu yake kwa ufanisi. Hii inaonyesha kwamba kwa muda mrefu, NEMC ilikuwa haijatengewa au haikuwa na uwezo wa kutosha kifedha kuendesha shughuli zake kikamilifu, jambo ambalo lisababisha udhaifu katika kufanya ukaguzi, kutoa elimu, na kuchukua hatua stahiki dhidi ya wachafuzi.
Hatua za sasa za kufanya mapitio ya kanuni za ada na tozo na kuongeza vyanzo vya mapato zinaashiria kuwa mfumo wa zamani haukuwa mzuri vya kutosha.
Ukiangalia kukwama au kuchelewa kwa utoaji wa vyeti vya Tathmini ya Athari kwa Mazingira (EIA) kutokana na changamoto za mifumo na miradi kukosa vigezo vya kulinda mazingira na afya nako kunaibua swali.
Kama miradi inafikia hatua ya kutaka vyeti vya EIA lakini haina vigezo vya msingi vya kimazingira, inaweza kuashiria kuwa usimamizi au umakini katika hatua za awali za upangaji miradi haukuwa imara, au kwamba kulikuwa na uzembe katika kuhakikisha waendelezaji wanakidhi masharti kabla ya kuendelea.
Nisingependa kutoa mifano hapa lakini unaweza kuona athari za uchimbaji holela wa dhahabu unavyosababisha kusambaa kwa zebaki katika vyanzo vya maji: Na hata harufu za kutisha kutoka katika machinjio na makazi ya watu.
Hapa pia unaweza kujua kwanini nafikiri sisi ni dampo la vifaa vya kielektroniki vinavyokaribia kufikia mwisho wake.
Pamoja na hayo changamoto za mifumo zilizoelezwa bungenipia zinaweza kuashiria uwekezaji au uboreshaji mdogo katika miundombinu ya kidijitali ya NEMC hapo awali.
Pamoja na hayo hatua za sasa za kuongeza idadi ya watumishi na kuanzisha Ofisi za Kanda ili kurahisisha huduma na kufikia wadau wengi, inaashiria kuwa kwa kipindi cha nyuma, NEMC ilikuwa na upungufu wa rasilimali watu na kuenea kijiografia, jambo lililofanya iwe vigumu kufanya usimamizi na ukaguzi wa kutosha nchi nzima.
Ukitazama maelezo yote hayo unaona kwamba ukitafiti utaona makubwa zaidi kuhusu uhifadhi wa mazingira hasa katika kipindi hiki ambacho kuna ufungaji wa mitambo ya aina mbalimbali kwa kazi mbalimbali kuanzia uchimbaji wa madini hadi utoaji wa huduma za mafuta.
Serikali ikikiri mapungufu hayo imesema inachukua hatua kuweka hali sawa.
Ndio kusema licha ya changamoto za hapo awali, majibu ya serikali yanaonyesha kuwa sasa inatambua matatizo na inachukua hatua madhubuti kuyatatua.
Hakika mchakato wa kuifanya NEMC kuwa Mamlaka, mapitio ya kanuni za fedha, uboreshaji wa mifumo ya ukusanyaji mapato, kuongeza watumishi, na kuanzisha ofisi za kanda ni ishara za umakini mpya na dhamira ya kuimarisha usimamizi wa mazingira.
Pia hatua ya kusimamia kikamilifu utekelezaji wa kanuni mpya za Ada na Tozo za 2024, zinazolenga kuongeza mapato kutoka kwa miradi yenye athari kubwa, inaonyesha hatua ya kimakusudi ya kuhakikisha shughuli zinazochafua zinalipia gharama za usimamizi na uhifadhi.
Kwangu mimi kutokana na majibu haya ya serikali bungeni, nahisi toka matatizo makubwa ambayo huenda mikaa kadha ijayo yatajionesha kutokana na kuwa na Nemc iliyodhoofi ikishindwa kutekeleza wajibu wake.
Na sote tunajua bila kuwa na mamlaka ya kupambana na uchafuzi wa mazingira tutabaki kila mara tukianzisha miradi ya kurejeleza.
Naamini kabisa wakati Tanzania imekuwa ikikabiliwa na changamoto za kimfumo, kibajeti na kiutekelezaji katika usimamizi wa mazingira kwa kipindi cha nyuma, na hivyo kusubiri madhara,jambo ambalo naweza kulitafasiri,tumechelewa kuwa na mfumo kamili na madhubuti wa usimamizi kama unavyohitajika.
Kukiri kuwapo kwa changamoto hizo na hatua zinazoendelea kuchukuliwa sasa (mfano: mchakato wa Mamlaka bado unaendelea, hatua za sasa za kukabiliana na changamoto za kibajeti, sasa wanaongeza watumishi na ofisi) vinaonyesha kuwa mfumo wa zamani haukuwa na uwezo au rasilimali za kutosha kuilinda tanzania hii dhidi ya walafi na wavuunjaji wa sheria za mazingira.
Hata hivyo, majibu hayo pia yanaonyesha kuwa serikali sasa inatambua mapungufu hayo na imedhamiria kuyafanyia kazi ili kuimarisha NEMC na usimamizi wa mazingira nchini.
Hivyo, badala ya kusema "imechelewa" kwa ukali, tunaweza kusema kuwa majibu haya yanaashiria kuwa kumekuwa na muda mrefu ambao chombo kikuu cha usimamizi wa mazingira hakikuwa na uwezo au muundo (kama Mamlaka kamili) unaotakiwa ili kufanya kazi kwa ufanisi kamili, na sasa ndio jitihada kubwa zinafanyika kuimarisha hali hiyo.
COMMENTS