JUMATATU WATANZANIA KUADHIMISHA SIKU YA WAJANE

  Na Mwandishi Wetu Serikali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, chini ya uongozi wa Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, imesisitiza dham...

 

Na Mwandishi Wetu

Serikali ya Jamhuri ya Muungano wa Tanzania, chini ya uongozi wa Mheshimiwa Dkt. Samia Suluhu Hassan, imesisitiza dhamira yake ya kutambua, kuwawezesha, na kulinda haki za wajane nchini.

Kauli hii imetolewa kuelekea Siku ya Kimataifa ya Wajane, itakayoadhimishwa Juni 23. Tanzania inaungana na mataifa mengine duniani kutafakari hali za wajane na kuhamasisha mshikamano kwa kundi hili.

Kaulimbiu ya maadhimisho ya mwaka huu ni "Tuimarishe Fursa za Kiuchumi Kuchochea Maendeleo ya Wajane".

Waziri wa Maendeleo ya Jamii, Jinsia, Wanawake na Makundi Maalum, Dkt. Dorothy Gwajima, amesema kaulimbiu hiyo inalenga kusisitiza umuhimu wa kuweka mazingira jumuishi na wezeshi kwa wajane ili washiriki kikamilifu katika shughuli za kiuchumi na kijamii.

Dkt. Gwajima amefafanua kuwa, kwa mujibu wa Sensa ya Watu na Makazi ya mwaka 2022, Tanzania ina wajane 1,396,262, sawa na asilimia 4.4 ya wanawake wote nchini. Takwimu hizi zinaashiria umuhimu mkubwa kwa Serikali kushughulikia changamoto zinazowakabili wajane, ikiwemo dhuluma, ukatili, umaskini, na kutengwa na jamii.

Hata hivyo alisema Serikali inatekeleza mikakati mbalimbali kuhakikisha ustawi wa wajane, hii ikiwa ni pamoja na kutambua Siku ya Kimataifa ya Wajane na kushirikiana na wadau kushughulikia changamoto zao, kama ilivyoelezwa katika Sera ya Taifa ya Jinsia na Maendeleo ya Wanawake (2023) na Mpango Mkakati wake (2023-2033).

Pia serikali imekuwa inazingatia Mkataba wa Kimataifa wa Kuondoa Aina Zote za Ubaguzi dhidi ya Wanawake (CEDAW 1979) na Ajenda za Maendeleo Endelevu 2030 na Ajenda ya Afrika 2063.

Aidha, Serikali imeimarisha mifumo ya kulinda haki za wajane kupitia Sheria ya Msaada wa Kisheria Na. 1 ya mwaka 2017, ambayo imeongeza utoaji wa huduma za utetezi wa haki za binadamu. Sheria ya Ardhi ya Kijiji Na. 5 ya 1999 pia imewawezesha wanawake kumiliki ardhi.

Kupitia Programu ya Kizazi Chenye Usawa, Kampeni ya Msaada wa Kisheria ya Mama Samia na Kampeni ya Mwanamke na Ardhi zimetekelezwa.

Tangu kuzinduliwa kwake Aprili 27, 2023, kampeni hizi zimefika mikoa 26 na kuhudumia wananchi zaidi ya milioni 2.6, ikiwemo wajane, kuhusu haki, ardhi, wosia, ndoa, na ukatili wa kijinsia. Madawati 184 ya Msaada wa Kisheria yameanzishwa katika Mamlaka za Serikali za Mitaa.

Mfumo wa kielektroniki wa Haki Sheria (https://tlegalaid.sheria.go.tz) umerahisisha upokeaji na uhifadhi wa taarifa za msaada wa kisheria, ukinufaisha wajane. Hadi Aprili 2025, jumla ya Mashirika 377 na Wasaidizi wa Kisheria 2,205 wamesajiliwa.

Serikali pia inatekeleza Mpango Kazi wa Taifa wa Kutokomeza Ukatili dhidi ya Wanawake na Watoto (MTAKUWWA II 2024/25 - 2028/29), unaolenga kuimarisha uchumi wa kaya na utekelezaji wa sheria, ambapo wajane ni wanufaika wakuu. Majukwaa 3,390 ya uwezeshaji wanawake kiuchumi yameanzishwa kuanzia ngazi ya kijiji hadi mkoa, yakisaidia wanawake, ikiwemo wajane, kujadili fursa na kutatua changamoto za kiuchumi.

Madawati 420 ya Jinsia na Watoto katika Vituo vya Polisi na 153 katika Magereza yameanzishwa kukabiliana na ukatili wa kijinsia.

Aidha Halmashauri zinatakiwa kutenga asilimia 10 ya Mapato ya Ndani kwa mikopo kwa makundi maalum, ambapo hadi Aprili 2025, Sh bilioni 22.07 zimetolewa kwa vikundi 1,530 vya wanawake, ikiwemo wajane.

Sheria Na. 10 ya Ununuzi wa Umma ya 2023 imeelekeza taasisi kutenga asilimia 30 ya zabuni kwa Makundi Maalum, na vikundi 231 vya wanawake, wakiwemo wajane, vilinufaika na Sh bilioni 3.3.

Dkt. Gwajima amewahimiza wajane kushiriki kikamilifu katika uchaguzi na kugombea nafasi mbalimbali. Pia ametoa wito kwa Viongozi wa Mikoa kuimarisha ushirikiano na vyama vya wajane, na kuwataka wajane wenye changamoto za kisheria kutafuta msaada wa kisheria bila malipo. Wadau na Sekta Binafsi wameombwa kuendelea kuunga mkono juhudi za Serikali za kuwawezesha wajane kuchangia maendeleo na kufikia Lengo Na. 5 la Maendeleo Endelevu kuhusu Usawa wa Kijinsia.